Biodro

Protezoplastyka stawu biodrowego

Kiedy odczuwasz przewlekły uciążliwy ból biodra, masz problemy z jego ruchomością, a dotychczasowe leczenie nie przynosi poprawy. Powinieneś zgłosić się do lekarza ortopedy, jeśli na podstawie badania klinicznego i badań obrazowych np. zdj. RTG ustali on, że przyczyną dolegliwości jest zwyrodnienie stawu może zaproponować Ci leczenie nieoperacyjne.

Jeśli leczenie nieoperacyjne takie jak fizyko i farmakoterapia, ograniczanie czynników szkodliwych (nadwaga, przeciążanie stawów związanych ze sportem wyczynowym lub pracą zawodową), stosowanie wygodnego miękkiego obuwia oraz kul nie przynosi poprawy jakim jest zmniejszenie dolegliwości bólowych pozostaje leczenie operacyjne.

Możliwości leczenia operacyjnego:

U młodych z widocznymi zamianami dysplastycznymi potrójna osteotomia berneńska (Ganza).
Procedury małoinwazyjne wymiany stawu biodrowego takie jak kapoplastyka (protezy powierzchniowe) oraz kapoplastyka z częściową resekcją głowy kości udowej np. BMHR – obecnie rzadko stosowana.
Protezoplastyka z użycie protez krótkotrzpieniowych pozwala na ograniczenie resekcji własnej zdrowej kości do niezbędnego minimum.
Małoinwazyjne dojścia operacyjne.
Protezoplastyka przy pomocy protez anatomicznych.
Klasyczna protezoplastyka bezcementowa i cementowana.
Usztywnienie stawu biodrowego (obecnie rzadko stosowana).

Jeśli Twój lekarz ortopeda na podstawie zdjęć RTG i badania klinicznego zakwalifikuje Cię do wymiany stawu biodrowego zostaniesz wpisany na listę oczekujących – tzw. kolejkę oczekujących (w przypadku zabiegu finansowanego przez NFZ). O terminie zabiegu operacyjnego zostaniesz poinformowany telefonicznie lub listownie. W przypadku zabiegu finansowanego przez pacjenta oczekiwanie uzależnionye jest tylko koniecznością przygotowania chorego do zabiegu.

W przypadku wymiany stawu podczas operacji własne zniszczone powierzchnie stawowe zostaną usunięte i zastąpione sztucznymi czyli protezą. Dzięki temu zabiegowi możliwa jest znaczna redukcja lub całkowite zniesienie bólu, zmniejszenie różnicy długości kończyn dolnych, poprawa ruchomości stawu oraz wydolności chodu a przez to również ogólnej wydolności.

Ostateczny wynik odległy zależy w dużym stopniu od zaawansowania zmian zwyrodnieniowych, przykurczów i jakości tkanki kostnej, dlatego nie jest wskazane zbyt długie zwlekanie z leczeniem operacyjnym.

Realistyczne oczekiwania związane z protezoplastyką stawu biodrowego.

Bardzo istotne jest abyś był świadomy co to jest wymiana stawu biodrowego i jakie daje korzyści ale również, że posiada swoje ograniczenia i zagrożenia.

U zdecydowanej większości chorych wymiana stawu daje zdecydowane zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawę zakresu ruchów znacznie poprawiając komfort życia i umożliwiając powrót do aktywności życiowych, które były ograniczone z powodu zwyrodnienia. Jednakże po wymianie stawu biodrowego nie będziesz mógł powrócić np. do ciężkiej pracy fizycznej czy uprawiania sportów wymagających znacznego obciążania sztucznego stawu takich jak skakanie, bieganie

Powinieneś sobie zdawać sprawę z tego, że odpowiednie użytkowanie sztucznego stawu może znacznie wydłużyć czas jego prawidłowej pracy bez bólu, przykurczu i skrócenia kończyny.

PRZYGOTOWANIE DO WYMIANY STAWU BIODROWEGO

Twoje zadanie to jak najlepiej przygotować się do zabiegu operacyjnego.

Chcę żebyś miał(a) świadomość, że szybki powrót do zdrowia w dużym stopniu zależy od Ciebie i powinieneś być tak sprawny jak to tylko możliwe. Przygotowania należy rozpocząć kilka miesięcy przed zabiegiem. Aktywność fizyczna taka jak pływanie, spacerowanie, jazda na rowerze utrzyma twoje mięśnie, kości i stawy w lepszym stanie i po leczeniu operacyjnym pozwoli na szybką rehabilitację i powrót do czynności życia codziennego.

W celu przygotowania do wymiany stawu proszę o wykonanie poniżej wymienionych rzeczy:

Wykonując ćwiczenia poprawiające Twoją ogólną wydolność postaraj się wzmocnić górną partię ciała – mocne mięśnie rąk będą Ci potrzebne do posługiwania się kulami lub balkonikiem,
Wzmocnij również mięśnie w okolicy chorego stawu biodrowego – pozwoli to na szybsze usprawnianie i powrót do wydolnego chodzenia po implantacji protezy.
Odwiedź swojego lekarza rodzinnego w celu oceny stanu zdrowia i ewentualnej modyfikacji terapii chorób przewlekłych, aby dokładniej je kontrolować (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, astma i inne). U swojego lekarza POZ możesz również zaszczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz wykonać badanie ogólne moczu (jeśli są objawy zakażenia dróg moczowych trzeba wyleczyć je przed przyjściem do szpitala),
Odwiedź dentystę poproś go o wykonanie PANTOMOGRAMU i jego ocenę w połączeniu z badaniem Twojej jamy ustnej. Jeśli Twoje zęby będą wymagać leczenia lub usunięcia zrób to przed wymianą stawu (pozostawienie chorych zębów może spowodować zakażenie protezy stawu biodrowego).
Jeśli masz nadwagę postaraj się stracić parę kilogramów – ma to bardzo duże znaczenie dla czasu pracy Twojego nowego stawu biodrowego.
Jeśli palisz tytoń – rzuć palenie minimum 2-4 tyg. przed planowanym zabiegiem (udowodnione jest, że palenie tytoniu może wywołać zaburzenia gojenia rany i inne powikłania w okresie okołooperacyjnym)

Wszystkie te działania umożliwią uzyskanie lepszego wyniku leczenia operacyjnego i pozwolą na szybszy powrót do normalnego funkcjonowania po zabiegu operacyjnym !!!

Przed przyjęciem do szpitala.

Przed przyjęciem na Oddział Ortopedii zorganizuj sobie pomoc rodziny, która odbierze Cię ze szpitala i pomoże po powrocie do domu. Przygotowania wymaga również Twój dom ponieważ po zabiegu nie wolno Ci będzie siadać na niskich siedziskach, łóżkach, sedesach, wykonywać głębokich skłonów.

Na tydzień przed planowanym zabiegiem powinieneś przestać przyjmować leki wpływające na krzepliwość krwi tj. leki antyagregacyjne (Aspiryn, Acard, Polocard) lub pochodne kumaryny (Acenocumarol, Syncumar) oraz znacznie ograniczyć leki przeciwzapalne/przeciwbólowe takie jak Ketonal, Profenid, Febrofen, Diclofenac, Voltaren, Majamil, Naklofen, Olfen, Rewodina, Diclac, Apo-diclo, Dicloberl, Dicloratio.

Jeśli przyjmujesz takie preparaty jak Acenocumarol, Syncumar, Plavix(Clopidogrel), Aspirin, Acard, Polocard poproś swojego lekarza pierwszego kontaktu o przestawienie Cię na heparyny drobnocząsteczkowe np. Fraxiparine, Clexane lub Fragmin.

Zgłaszając się do zabiegu aby usprawnić przygotowanie do operacji weź ze sobą:

Rtg płuc (ważne 2 lata, jeśli nie było żadnych chorób płuc lub innych ciężkich chorób),
Rtg i /lub KT, MRI narządu, który ma być operowany,
Grupę krwi na oryginalnym druku, krew kartę lub książeczkę honorowego krwiodawcy,
EKG, morfologię, jonogram, poziom białka w osoczu, mocznik, badanie ogólne moczu, (badania ważne są 7-10 dni),
Zaświadczenie o braku ognisk zapalnych od stomatologa (ginekologa w przypadku kobiet)
Kwalifikację do operacji od lekarza internisty i ewentualnie kardiologa, pulmonologa lub lekarza innej specjalności w przypadku występowania chorób towarzyszących.
Zaświadczenie o dokonaniu szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby (minimalnie dwie dawki).
Karty informacyjne z poprzednich pobytów w oddziałach szpitalnych.
listę z przyjmowanymi lekami oraz ich dawkami,
Skierowanie do szpitala.

Dzień zabiegu.

Powstrzymaj się od jedzenia 6 godzin, od picia 4 godziny przed zabiegiem. Jeśli przyjmujesz rano jakieś leki zażyj je popijając minimalną ilością niegazowanej wody mineralnej. Weź prysznic ok. 1 godziny przed zabiegiem, ogól okolicę stawu biodrowego.

Bezpośrednio przed zabiegiem zostaniesz przetransportowana(y) na blok operacyjny gdzie zostaniesz znieczulona(y) przez anestezjologa, a pielęgniarka anestezjologiczna będzie ściśle monitorować Twoje parametry życiowe. Po zabiegu operacyjnym wrócisz do swojej sali na oddziale gdzie opiekę nad Tobą przejmą pielęgniarki i lekarz dyżurny. Większość dolegliwości występuje w ciągu 12 godzin po zabiegu operacyjnym, dlatego jeśli tylko będziesz potrzebował(a) otrzymasz leki przeciwbólowe. Pierwszy dzień spędzisz w swoim łóżku.

I doba pooperacyjna.

Rozpoczniesz usprawnianie pod czujnym okiem rehabilitanta, który nauczy Cię ćwiczeń i zasad postępowania po wymianie stawu biodrowego. Jeśli będziesz czuł(a) się na siłach rozpoczniesz samodzielne chodzenie przy pomocy kul łokciowych.

II- IV doba pooperacyjna.

Będziesz kontynuował(a) ćwiczenia i usprawnianie.

Wyjście do domu.

Jeśli nie będzie wątpliwości co do Twojego stanu będziesz mógł pod opieką rodziny opuścić szpital i wrócić do domu. Przed wyjściem zostanie zmieniony opatrunek, otrzymasz kartę informacyjną oraz recepty.

W domu powinieneś:

kontynuować ćwiczenia,
stosować się do zasad używania sztucznego stawu biodrowego,
pielęgnować ranę pooperacyjną czyli zmieniać opatrunki co 2-3 dni,
przyjmować zalecone leki (profilaktyka przeciwzakrzepowa).

RODZAJE PROTEZ STAWU BIODROWEGO

Decyzje co do rodzaju implantu podejmowane są przez operatorów na podstawie wiedzy zdobytej podczas czynnego udziału w krajowych i zagranicznych szkoleniach, warsztatach praktycznych i stażach w renomowanych ośrodkach zagranicznych oraz krajowych oraz własnego doświadczenia. Dobrze przygotowany i doświadczony operator poradzi sobie nawet z najbardziej skomplikowanymi procedurami w tym małoinwazyjnymi dojściami operacyjnymi pozwalającymi na szybszy powrót do codziennej aktywności oraz lepszy efekt kosmetyczny.

We własnej praktyce wykonuję całkowitą wymianę stawu biodrowego przy użyciu protez bezcementowych renomowanych producentów. O rodzaju protezy decyduje dobierając optymalny rodzaj protezy do konkretnego przypadku na podstawie wywiadu, badania fizykalnego oraz analizy zdjęć RTG.

Typowy sposób operacyjnego leczenia zwyrodnienia stawu biodrowego polega na implantacji trzpienia protezy do wnętrza kanału szpikowego kości udowej po odcięciu szyjki wraz z głową tej kości oraz usunięciu zniszczonej powierzchni stawowej panewki i osadzeniu tam panewki polietylenowej lub metalowej. Jest to bardzo efektywny sposób leczenia odpowiedni dla większości chorych na zwyrodnienie stawu.

Protezy cementowane stosowane są u chorych starszych z gorszą jakością kości u których często występuje osteoporoza. Dzięki specjalnej substancji zwanej cementem kostnym mocowane są do łożyska kostnego – umożliwia to dobre ich zakotwiczenie i długą pracę.

Protezy bezcementowe stosowane są zwykle u chorych młodszych z dobrą jakością kości – wykorzystuje się tutaj różnej konstrukcji protezy trzpieniowe klasyczne i tzw. krótkotrzpieniowe czyli przynasadowe i szyjkowe.

Zdj. Różne protezy bezcementowe.

Jeśli zwyrodnienie stawu biodrowego wystąpi u osoby młodej i aktywnej ruchowo z dobrą jakością tkanki kostnej alternatywą dla klasycznej protezoplastyki całkowitej stawu biodrowego jest wymiana przy pomocy protez krótkotrzpieniowych lub wymiana powierzchni stawowych zwana kapoplastyką lub protezoplastyką powierzchniową.

Protezoplastyka stawu biodrowego przy pomocy protez krótkotrzpieniowych

Protezoplastyka przy pomocy protez krótkotrzpieniowych podobnie jak kapoplastyka umożliwia oszczędną resekcję kości chorego i zalecana jest u młodych ludzi z dobrą jakością tkanki kostnej.

W tego typu protezoplastyce można zastosować również duże głowy protezy (np. Magnum lub wykorzystując system panewki bezcementowej Maxera). Pozwala to na zastosowanie głowy protezy o wielkości zbliżonej do naturalnej.

Zalety protez krótkotrzpieniowych skojarzonych z duża głową protezy wykonanych poprzez małoinwazyjne dostępy operacyjne:

Większy zakres ruchomości,
Szybsza i efektywniejsza rehabilitacja,
Mniejszy odsetek zwichnięć i powikłań zapalnych,
Częstszy powrót do aktywności zawodowej oraz możliwość większej aktywności ruchowej (sport rekreacyjny),
Długi okres pracy (małe ryzyko obluzowania),
Odtworzenie prawidłowej długości kończyn,
Możliwość wymiany na klasyczną protezę bez potrzeby wykonywania dużych i obciążających zabiegów rewizyjnych,
Krótki pobyt w szpitalu.

Chorzy z deformacją głowy kości udowej wywołaną martwicą lub złuszczeniem głowy mogli do niedawna korzystać z zalet kapoplastyki dzięki zastosowaniu specjalnych protez BMHR. Tego typu zabiegi wykonywane były w nielicznych ośrodkach w Polsce z powodu dużej trudności technicznej zabiegu wymagającej ogromnego doświadczenia od lekarza operującego. Zabiegi te wykonywane były również min. w Szpitalu Specjalistycznym w Rudnej Małej koło Rzeszowa przez doktora Artura Łazorko.

Kapoplastyka BHR i BMHR (resurfacing) – obecnie rzadko stosowana – współczesną alternatywą jest zastosowanie specjalnych implantów pozwalających wykorzystać duże ceramiczne głowy o wielkości zbliżonej do naturalnej głowy kości udowej (np. Maxera).

Zdj. RTG – kontrolne po standardowej bezcementowej protezoplastyce całkowitej i kapoplastyce (u tej samej chorej).

Zalety:

Minimalna resekcja kości – pozwala na pozostawienie stosunków anatomicznych. Umożliwia to optymalne odtworzenie biomechaniki stawu przez co obciążenia rozkładają się jak zdrowym stawie.

SAMODZIELNE ĆWICZENIA PO CAŁKOWITEJ WYMIANIE STAWU BIODROWEGO.

Regularne ćwiczenia fizyczne po całkowitej wymianie stawu biodrowego są bardzo ważne. Jeśli chcesz, aby twój nowy staw biodrowy pracował dobrze powinieneś ćwiczyć przynajmniej dwa – trzy razy dziennie.

Ćwicz codziennie na płaskim twardym podłożu. Stosuj tylko ćwiczenia zalecone Ci przez rehabilitanta. Powtarzaj ćwiczenia stopniowo zwiększając ich intensywność tak szybko jak jesteś w stanie to tolerować. Pamiętaj aby nie powstrzymywać oddechu podczas ćwiczeń.

1. Połóż się na plecach ze zwiniętym kocem podłożonym pod twoje kolano. Napinaj powoli mięśnie uda i wyprostuj kolano cały czas opierając go na zwiniętym kocu następnie utrzymuj wyprostowaną nogę aż policzysz do 5 następnie powoli opuść piętę i odpocznij. Powtórz ćwiczenie 10 razy.

2. Połóż się na plecach z wyprostowanymi nogami. Zginaj swoje kolano ciągnąc piętę w kierunku swoich pośladków tak daleko jak to tylko możliwe. Wyprostuj nogę i odpocznij. Powtórz ćwiczenie 10 razy.

3. Usiądź na stabilnym krześle, wyprostuj kolano i utrzymuj je wyprostowane aż doliczysz do 5 następnie powoli zginaj kolano tak mocno jak to jest możliwe policz do pięciu, rozluźnij mięśnie i odpocznij. Powtórz ćwiczenie 10 razy.

4. Odwodzenie: Połóż się na plecach z wyprostowanymi nogami. Powoli ślizgaj nogi na zewnątrz do boku i z powrotem. Pamiętaj o utrzymywaniu stóp na zewnątrz. Powtórz 10 razy.

5. Podczas leżenia na plecach zginaj stopę grzbietowo i podeszwowo. Powtórz 10 razy.

6. Leżąc na plecach napinaj mięśnie uda i wciskaj wyprostowane kolano w podłoże utrzymuj napięcie mięśni aż policzysz do pięciu. Powtórz ćwiczenie 10 razy.

7. Leżąc na plecach z wyprostowanymi nogami napnij mocno pośladki policz do pięciu następnie rozluźnij mięśnie i odpocznij. Powtórz ćwiczenie 10 razy.

PYTANIA

Jakie są zalety dojścia międzymięśniowego?
Jak przygotować się do wymiany stawu biodrowego?
Jakie jest ryzyko i możliwe powikłania po całkowitej wymianie stawu biodrowego?
Jak długo trwa zabieg?
Jak długo pozostaniesz w szpitalu?
Czego spodziewać się w szpitalu?
Co powinienem robić po wyjściu ze szpitala?
Co zabrać ze sobą do szpitala?
Jak wydłużyć czas pracy mojego sztucznego stawu biodrowego?
Czy i kiedy będziesz mógł wrócić do swoich ulubionych zajęć np. sportu?
Jaki rodzaj protezoplastyki będzie dla mnie odpowiedni?
Czy możesz prowadzić samochód?
Czy możesz uprawiać seks?
Gdzie możesz skonsultować swój przypadek?
Koszt procedur operacyjnych.

Jakie są zalety dojścia międzymięśniowego?

Jest to nowoczesny, małoinwazyjny dostęp operacyjny do stawu biodrowego. Jego przewaga wynika z wykorzystania podczas operacji naturalnej anatomicznej przestrzeni międzymięśniowej. Podczas zabiegu nie są przecinane mięśnie, krwawienie śródoperacyjne i pooperacyjne jest mniejsze, dlatego umożliwia to znacznie szybsze usprawnianie i powrót do czynności dnia codziennego.